یادی از شهدای واقعه 17 شهریور آران وبیدگل

قیام خونین 17 شهریور 57 در دارالشهدای آران و بیدگل

آران و بیدگل که از 15 خرداد سال 42 همزمان با آغاز حرکت انقلابی ملت ایران در صحنه حاضر بود، در روز 17 شهریور 57 هم شاهد به صحنه آمدن جوانان غیور و خروش آنان علیه حکومت خودباخته ی پهلوی بود.روز 17 شهریور 57 یکی از روزهای به یادماندنی انقلاب اسلامی و نقطه ی عطفی در تاریخ مبارزات اسلامی مردم ایران است.

در چنین روزی در تهران و 11 شهر دیگر ایران از طرف رژیم، حکومت نظامی برگرار شد که متعاقب آن درگیری هایی بین مردم و ماموران رژیم صورت گرفت که منجر به شهید شدن تعداد زیادی از مردم و زخمی و دستگیر شدن عده ای دیگر شد. تظاهرات 17 شهریور 57 آران و بیدگل که از خیابان محمدهلال(ع) آغاز شد، این تظاهرات با آتش زدن لاستیک و یک دستگاه اتومبیل و شعارهای مردمی علی رژیم شاه همراه بود و حمله ی نیروهای ژاندارمری به مردم را به دنبال داشت. مردم در مقابل ماموران با پرتاب سنگ و آجر از خود دفاع کردند که منجر به مصدومیت شماری از آنان و در نهایت عقب نشینی نیروها به پاسگاه شد.با عقب نشینی ماموران، مردم آن ها را دنبال کردند. این اتفاق موجب شد ماموران با شلیک به مردم از پاسگاه دفاع کنند. بنا به گفته ی ژاندارمری در این روز بیش از 400 فشنگ شلیک شد.در نتیجه ی این درگیری هفت نفر از ماموران مصدوم و به پزشک قانونی کاشان منتقل شدند. چند نفر از مبارزان نیز زخمی شدند و به بیمارستان کاشان انتقال یافتند. از این میان محمدرضا عبداللهی و علی خدمتی در بیمارستان به شهادت رسیدند و نصرالله اکبرزاده مجروح شد.

در جریان تظاهرات این روز و پس از آن، شمار زیادی از فعالان انقلابی آران و بیدگل دستگیر و برای بازجویی به پاسگاه منتقل شدند.اصغر مشرقیان، یکی از شاهدان عینی در مورد شهادت شهید عبداللهی می گوید: شهید عبداللهی بر اثر اصابت تیر مستقیم در حوالی میدان کوچک (در خیابان محمد هلال(ع)) مجروح شد. مردم پیکر نیمه جان او را به خانه آوردند و چون خون زیادی از او رفته بود، از طریق جاده ی نوش آباد که خراب و ناهموار بود، به بیمارستان متینی کاشان منتقل کردند.آن طور که در اسناد ساواک که پس از پیروزی انقلاب به دست آمد، اسامی شماری از دستگیرشدگان این روز در آران و بیدگل به این شرح است: مصطفی رضایی آرانی، 35 ساله فرزند مرتضی- نعمت الله هوشمند، 18 ساله فرزند عباسعلی- عزت الله هوشمند، 19 ساله فرزند علی اکبر- رمضانعلی صنعتی، 18 ساله فرزند حسین و مسلم عبداللهی، 52 ساله فرزند علی.پس از شهادت جواد عبداللهی، به پاس احترام خون این شهید و برادرش شهید علی محمد عبداللهی، که در قم بر اثر عبور تانک از روی پیکرش به شهادت رسید، جمعیت تظاهرات کننده هر روز از جلوی منزل این شهیدان بزرگوار طی مسیر می کردند و بدین ترتیب با شهدا پیمان وفاداری می بستند.این حرکت تا پیروزی انقلاب ادامه داشت. ضمن این که برای پاسداشت یاد شهیدان عبداللهی، دانش آموزان دبیرستان کاشانچی به صورت خودجوش نام این دبیرستان را پیش از پیروزی انقلاب اسلامی به دبیرستان شهیدان عبداللهی تغییر دادند، نامی که هنوز هم بر این دبیرستان باقی مانده است./شبستان

*اکبر مسجدی آرانی، محقق و کارشناس تاریخ گنجینه ی انقلاب اسلامی آران و بیدگل