آزاد سازی سوسنگرد
عملیات سوسنگرد از عملیات جنگی ایران در جریان جنگ ایران و عراق بود. این عملیات در محور سوسنگرد به صورت نیمه گسترده در تاریخ ۱۳۵۹/۸/۲۶ به فرماندهی مشترک انجام شد.
اين عمليات قرار بود با مشاركت پاسداران وتيپ 2 لشكر 92 زرهي خوزستان ونيروهاي ستاد جنگهاي نامنظم انجام شود . كليه هماهنگي ها براي انجام عمليات و نجات مدافعان توسط حضرت آيت الله خامنه اي-شهيد چمران انجام گرفته بود وقرار بود فردا صبح نيروي اصلي عمليات كه همان تيپ 2 زرهي 92 بود حمله خود را به سوسنگرد آغاز كنند كه شب ساعت حدود 12 شب فرمانده لشكر 92 زرهي امير سرتيپ غلامرضا قاسمي نو در تماس تلفني با حضرت ايت الله خامنه اي اظهار داشت كه فرمانده نيروي زميني ارتش تيمسار ظهير نژاد اظهار داشته كه تيپ 2 نبايد در عمليات شركت كند وچون احتمال انهدام تيپ وجود دارد به دستور بني صدر از شركت در اين عمليات خوداري كند. با اين دستور عملا عمليات لغو مي شد وسوسنگرد نيز سوقوط مي كرد وتمام مدافعان به شهادت مي رسيدند.بلافاصله حضرت آقا در تماس تلفني اين مساله را باحضرت امام در ميان مي گذارند وامام هم مي فرمايند تيپ بايد شركت كند ونيازي به اجازه بني صدر نيست حضرت آقا هم فورا نامه اي به فرماندهي لشكر2زرهي مي نويسند كه تيپ بايد در عمليات شركت كند وهركس از اين دستور سرپيچي كند مسوول است شهيد چمران تيز در زيرنامه متني را اضافه ميكند با اين مضمون كه اگر تيپ فردا عمل نكند 500نفر از مدافعان فردا به شهادت مي رسند واگر من زنده باشم با مسوول متخلف برخورد خواهم كرد ((منظور بني صدر مي باشد))ازآن طرف فرماندهي متعهد لشگر 2 هم كه علاقه خاصي به رهبر معظم انقلاب داشتند تيپ رادر حالت آماده باش قرار مي دهند وفردا صبح عمليات به فرماندهي شهيد چمران وامير قاسمي نو در مورخه 26/8/59 اغاز مي شود وباحمايت چند فروند بالگرد توپدار كبري محاصره سوسنگرد شكسته مي شود.
در اين عمليات كه شهيد چمران در خط مقدم شركت داشتند از ناحيه پا به شدت مجروح مي شوند و يكي از محافظانش هم به شهادت مي رسد ولي شهيد چمران با كشتن راننده يك كاميون عراقي وبه همراه ديگر محافظش با كاميون به عقب برمي گردندوشهيد چمران را براي مداوا به تهرانمنتقل مي نمايند. اين عمليات با فرماندهي مستقيم حضرت اقا وشهيد چمران با موفقيت به پايان ميرسد و سوسنگرد براي هميشه آزاد مي گردد مناطق مرزي بستان وچزابه در اشغال دشمن باقي مي ماند تا اين كه عمليات طريق القدس در نيمه شب دي ماه سال 60 به فرماندهي شهيد سپهبد علي صياد شيرازي به اجرا درآمد و650كيلومتر مربع از سرزمين هاي جمهوري اسلامي ايران و مناطق بستان وچزابه آزاد گرديد وبراي اولين بار نيرو هاي جمهوري اسلامي ايران به مرزهاي بين المللي رسيدند.
بعد از شکست نخستین تلاش دشمن در اوایل مهرماه جهت اشغال سوسنگرد ، بعد از سقوط خرمشهر در اواسط آبان ، دشمن یک بار دیگر برای تصرف شهر اقدام و آن را محاصره نمود . در شرایطی که مدافعان شهر آخرین مقاومت ها را انجام می دادند ، 2 گردان زرهی از ارتش با همراهی نیروهای سپاه ، بسیج و ستاد جنگهای نامنظم دکتر چمران ، در امتداد جاده سوسنگرد-حمیدیه دست به حمله زده و ضمن شکستن خط محاصره ، عراقی ها را از داخل شهر عقب راندند .
در عملیات آزاد سازی سوسنگرد در ۲۶ آبان ماه سال ۱۳۵۹ که به شکست حصر سوسنگرد منجر شد، ۲۴ خلبان نیروی هوایی شرکت داشتند که از این تعداد « هوشنگ کیان آرا»، «سید محمدتقی حسینی»، «محمد کام بخش ضیایی»، «نعمت الله اکبری سامانی»، « یونس خوش بین» و « ابراهیم امیدبخش» به شهادت رسیدند.
هم چنین «استوار دوم شهید حسین سلمان زاده»، «گروهبان یکم شهید ابراهیم قهوه چی زاده»، «استوار دوم شهید غلامعلی حلاج قدوی»، «سروان فنی شهید عبدالله عیسی پور»، «ستوان دو شهید سیدعلی اکبر حیدری» نیز از دیگر شهدای نیروی هوایی در جریان عملیات آزاد سازی سوسنگرد می باشند.
لیست خلبانان هواپیمای F5 شرکت کننده در عملیات آزاد سازی سوسنگرد به شرح زیر اعلام گردید: «داود صادقی»، «محمود نعیمی»، «شیرافکن همتی»، «جلال آرام»، «پرویز نصری»، «بهنام غنامیان»، «احمد مهرنیا»، «سید اسماعیل موسوی»، «سیاوش مشیری» «حبیب الله بقایی» ،«داوود سلمان»، «قاسم محمدامینی»، «ایرج عصاره»، «اکبر توانگریان» و همچنین خلبانان «محمد مسبوق»، «رضا رمضانی»، «فضل الله جاوید نیا» و «داوود عسگری» با هواپیمای F14 درجریان عملیات آزاد سازی سوسنگرد شرکت داشتند .
پایان عملیات 30/8/1359
مکان عملیات سوسنگرد
نوع تک نیمه گسترده
فرماندهی مشترک
سازمان عمل کننده مشترک (ارتش - سپاه - ستاد نیروهای نامنظم)
ایران : 6 گردان پیاده و زرهی
عراق : 8 گردان پیاده و زرهی
تلفات انسانی عراق : 795 نفر
