رمضان

ورود به خاك عراق

صدام پس از اشغال خرمشهر و به بهانه حمله سراسري اسرائيل به جنوب لبنان ، قصد داشت جنگ را خاتمه داده و امتياز خرمشهر را براي خود نگه دارد . از سوي ديگر فرماندهان ايراني با اطلاع از اين قصد بر آن شدند تا با فتح منطقه اي از خاك عراق و گرفتن امتياز ارضي ، پايان عادلانه اي به جنگ دهند .

به اين ترتيب عمليات رمضان در چهار محور و پنج مرحله از سوي سپاه پاسداران انقلاب اسلامي و ارتش ايران طراحي و اجرا گرديد ، تا با عبور از خط مرز بين المللي ، يك زمين مثلث شكل به وسعت 1600 كيلومتر مربع تصرف شود . اين منطقه از شمال به كوشك و طلاييه و پاسگاه هاي مرزي در جنوب هويزه و حاشيه جنوبي هور الهويزه و از غرب به رودخانه اروند ( در نقطه تلاقي دجله و فرات به نام القرنه ) تا شلمچه در غرب خرمشهر ، و از شرق به خط مرزي شمالي – جنوبي و از كوشك تا شلمچه منتهي مي شد .

مهندسين عراق در منطقه شمال غربي بصره و تنومه خطوط پدافندي عراق را با ساخت يك كانال به طول 30 و عرض يك كيلومتر ( كه مختص پرورش ماهي بود ) با پمپاژ آب و احداث موانع و كمين و سنگرهاي تيربار به عنوان مانع اساسي و بازدارنده از حملات احتمالي نيروهاي ايراني به سوي بصره تدارك ديده بودند . همچنين در قسمت جنوبي منطقه ( رو به روي شلمچه ) آب رها شده بود تا از هرگونه تردد نيروهاي زرهي و پياده ، عملا ممانعت به عمل آيد .

سرانجام عمليات رمضان در شب 21 رمضان و سالروز شهادت امام علي (ع) در ساعات 21 و 30 دقيقه شامگاه 23 تير ماه 1361 با رمز يا صاحب الزمان ادركني در منطقه عملياتي شلمچه و شرق بصره آغاز شد . در اين حمله 8 لشگر پياده از سپاه و دو لشگر زرهي از ارتش به عنوان نيروي اصلي و همچنين يك تيپ پياده ازسپاه و يك لشگر زرهي از ارتش به عنوان نيروي ذخيره حضور داشتند كه تحت امر چهار قرارگاه عملياتي كار مي كردند .

در مرحله نخست – در سه محور – به علت موانع و استحكامات مثلثي شكل و ميادين مين فراوان ، نيروهاي ايراني نتوانستند با سرعت عمل به تمامي اهداف مورد نظر دست يابند ، لذا با روشن شدن هوان از ادامه پيشروي خودداري شد . اما در محور جنوبي – جنوب پاسگاه زيد – چهار تيپ از سپاه و دو تيپ از ارتش توانستند با سرعت عمل چشمگيري همه مواضع دشمن را در هم كوبيده و تا عمق 30 كيلومتري مواضع عراقي ها رسيده و خود را به نهر كتيبان در شرق اروند و كانال ماهيگيري برسانند ، به گونه اي كه به قرارگاه فرماندهي لشگر 9 زرهي عراق دست يافته و علاوه بر غنيمت گرفتن خودرو تويوتا فرماندهي ، قرارگاه را منهدم مي كنند . علي رغم اين موفقيت ، جناح راست نيروها بازمانده بود و با روشن شدن هوا عراقي ها با يك لشگر زرهي فشار اصلي را معطوف اين منطقه كرده و از پيشروي نيروهاي ايراني ممانعت به عمل آوردند .

در اين مرحله از عمليات 85 دستگاه تانك و نفربر و 12 توپ دشمن منهدم و 71 دستگاه تانك و نفربر نيز به غنيمت گرفته شد .

مرحله دوم نيز در محور مياني – جنوب پاسگاه زيد – و با همان يگان ها و تقويت دو تيپ ديگر در تاريخ 25 مرداد ماه 1361 صورت گرفت كه چندان موفقيت آميز نبود و تنها مقداري خسارت به دشمن وارد آمد و شماري از آنان كشته و زخمي و اسير شدند .

در مرحله سوم احتمال مي رفت كه دشمن با تجمع نيروهاي زرهي قصد پاتك دارد ، لذا در تاريخ 30 مرداد ماه 1361 از شركت نيروهاي زرهي خودي صرف نظر شد تا نيروهاي پياده بتوانند به انهدام تانك ها و نفربر ها بپردازند . بنابراين عمليات مرحله سوم از جنوب پاسگاه زيد آغاز شد و نيروهاي ايراني به طور خيره كننده اي به در هم شكستن و تصرف مواضع دشمن پرداختند . رزمندگان اسلام توانستند در اين مرحله مهم ، در زميني به وسعت 180 كيلومتر مربع ، نزديك به 700 دستگاه تانك و نفربر را منهدم و 14 دستگاه تانك و نفربر دشمن را كه 4 دستگاه از نوع پيشرفته تي – 72 بود به غنيمت بگيرند .

مرحله چهارم عمليات در يكم شهريور ماه 1361 از محور جنوبي منطقه عملياتي شلمچه شروع شد اما به دليل آمادگي و هوشياري عراقي ها و استحكامات و مواضعي كه تعبيه شده بود ، راهي از خط نخست دشمن ، به روي رزمندگان اسلام باز نشد .

مرحله پنجم و پاياني كه تلاش نهايي و اصلي اين عمليات سياسي – نظامي بود ، در 6 شهريور ماه 1361 از شمال پاسگاه زيد و در حد فاصل دژ مرزي عراق و خاكريزهاي مثلثي آغاز شد . در آغاز درگيري و نبرد ، همه چيز طبق طرح فرماندهان ايراني پيش رفت و نيروهاي ارتش و سپاه توانستند گذشته از پاكسازي و الحاق ، خاكريزي مناسب و دو جداره در جناح شمالي دشمن بسازند . ولي از آنجا كه دقت كافي در ساخت آن به كار نرفت ، دشمن توانست 5 كيلومتر در آن رخنه كند . در اين مرحله 130 دستگاه تانك و نفربر منهدم و 11 دستگاه نيز به غنيمت گرفته شد و همچنين 800 تن از نيروهاي دشمن كشته و زخمي شدند .

بنابراين در اين عمليات 1097 دستگاه تانك و نفربر منهدم شده و 50 دستگاه تانك و نفربر به غنيمت نيروهاي ايراني درآمد . همچنين 8715 تن از نيروهاي بعثي عراقي نيز كشته و زخمي و اسير شدند .

جمهوري اسلامي ايران با اجراي اين عمليات سياسي – نظامي نشان داد كه در نفوذ به خاك عراق و ادامه نبرد ، تنها به دنبال خواسته هاي به حق مردم مظلوم خود است ؛ هر چند كه تنها محدوده پاسگاه زيد عراق به وسعت 400 كيلومتر مربع تصرف و لشگر 9 زرهي عراق به طور كامل منهدم شد و هدف اصلي تامين نگشت ، اما اين عمليات يك اقدام مثبت تلقي گرديد .

خلاصه گزارش عملیات :

نام عمليات : رمضان

زمان اجرا : 23/4/1361

مكان اجرا : منطقه عملياتي شلمچه ( شمال غربي خرمشهر و شرق بصره )

رمز عمليات : يا صاحب الزمان ادركني

تلفات دشمن : 8715 نفر كشته ، زخمي و اسير

ارگان هاي عمل كننده : سپاه و ارتش

اهداف عمليات : فتح منطقه اي از خاك عراق و گرفتن امتياز ارضي براي پايان عادلانه به جنگ دو ساله در طي 5 مرحله